داربست مثلثی مدولار (اسکافلد)
داربست مثلثی یکی از انواع مختلف داربست است. داربست از جمله ابزارهایی است که از دیرباز در صنعت ساختوساز استفاده شده است. این محصول کاربردی در طول زمان، جنس‌های مختلفی داشته، به طوری که در گذشته از جنس چوب بوده، ولی امروزه غالباً از جنس فلز تولید میشود که استحکام زیادی دارد. معمولاً داربست به عنوان سازه موقت به منظور کار در بخش‌های مرتفع و سخت کاربرد دارد؛ البته در بعضی مواقع از آن برای تکیه‌گاه قسمتی از ساختمان هم استفاده میشود.
شرکت صنعت سازه به عنوان تولید کننده این محصول در دوره های مختلف قصد به اشتراک گذاشتن اطلاعاتی از داربست مثلثی مدولار را دارد که در ادامه به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
امروزه نمونه‌های متنوعی از انواع داربست مانند داربست فلزی، نمایشگاهی (اسپیس فریم)، مثلثی و… را که هریک برای انجام اهداف مختلفی مثل ساختوساز، ساخت نما، بازسازی بناهای تاریخی، برپایی نمایشگاه‌ها و… استفاده میشوند، میتوان مشاهده کرد. یکی از انواع پُر‌کاربرد داربست، داربست مثلثی است که نصب و اجرای آن، آسان بوده و احتیاجی به مهارت فوق‌العاده ندارد. این داربست با اتصال قطعات نر و ماده سرِ هم شده و اجرا میشود. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با نکات مربوط به این داربست آشنا شویم.
معرفی داربست اسکافلد یا مثلثی
داربست اسکافلد یا مثلثی، یکی از انواع داربست است که کابردهای بسیار زیادی دارد. از این داربست برای کفراژبندی دالان و یا زیرسازی پل‌ها استفاده میشود. باید بدانید که دلیل استفاده از این داربستها این است که این محصول برای پروژه‌هایی مثل زیرسازه‌ها و دالان‌های بتنی پل خیلی مناسب می‌باشد.
این داربست یکی از پربازده‌ترین داربستهای موجود است که بازده کاری را برای کارکنان بسیار بالا برده و بازدهی را افزایش می‌دهد. داربست مثلثی از مقاومت و دوام بسیار بالایی برخوردار است و اطمینان کارگر و کارفرما را به هر صورت جلب می‌کند. کارفرمایان و پیمانکاران در کنار تمام این موارد باید در مرحله اول متریال اولیه را از بهترین تولیدکنندگان تهیه کنند که از کیفیت قابل قبولی برخوردار باشد. داربستها باید دارای کیفیت و مقاومت لازم باشند که با چندین بار استفاده، فرسوده و غیر قابل استفاده نشوند.
تعدادی از کارفرمایان علاقه دارند لوازم و متریال داربست مورد نیاز را به صورت دست دوم خریداری کنند، ولی باید به این نکته نیز توجه داشته باشند که حتما داربست را از شرکت‌هایی خریداری کنند که قابل اطمینان بوده و لوازم فرسوده و بلا استفاده را به شما تحویل ندهند. نکته‌ای که باید درباره استفاده از داربست دست دوم بدانید، این است که استفاده از داربست مثلثی بی‌کیفیت باعث به وجود آمدن خطرات زیادی برای کارکنان در زمان کار خواهد شد.
دلیل نامگذاری داربست اسکافلد یا مثلثی
داربستهای مثلثی یا همان اسکافلد از دیرباز در صنایع گوناگون کارایی داشتند. مهمترین عامل نامگذاری آنها به اسم مثلثی، شکل ظاهری است که بعد از نصب به خود میگیرد. البته این شکل ظاهری با توجه به نصب و مصارف مورد نیاز، در هر سازه‌ای متفاوت است، اما ساختار کلی آن به صورت مثلث است. همین ساختار هم باعث میشود بتواند به راحتی تعادل خود را حفظ نماید. وجود تعادل در آن هرگونه خطر را به حداقل میرساند و به همین خاطر خرید اسکافلد مثلثی به یک انتخاب ایمن در ساخت و سازها تبدیل شده است.
یکی از مهم ترین موارد که باید در زمان ساخت داربست مثلثی به آن توجه داشت، این است که باید حتما از متریال مرغوب و مناسب برای ساخت داربستهای مثلثی استفاده نمود. در صورتی که از لوازم مناسب برای ساخت داربست اسکافلد استفاده نشود، ممکن است لوله‌های داربست مقاومت مناسبی را نداشته و خسارت بسیار زیادی را به سازه در حال ساخت وارد کند. جنس لوله‌ها هم باید طوری باشد که به هیچ عنوان خم یا کج نشود که باعث به وجود آوردن خطرات احتمالی نشود.
به صورت کلی داربست مثلثی طوری ساخته میشود که توانایی تحمل 14 تن بار را داشته باشد و در صورتی که اتصالات و جوشکاری‌ها تغییر پیدا کند، توانایی تحمل بار داربست نیز افزایش پیدا خواهد کرد. ساخت این داربست بسیار ساده است و همین مورد سبب شده تا از آن برای بیشتر امور عمرانی استفاده شود. مزیت مهم این داربست به مونتاژ و دمونتاژ آسان و راحت آن برمی‌گردد.
داربست های مثلثی چه کاربردهایی دارند؟
از داربستهای مثلثی در ساخت‌و‌سازهای فلزی و چوبی استفاده میکنند. از آنجا که این داربست بسیار مقاوم است، از آن در ساخت سقف‌های فلزی و چوبی است. در واقع، این داربستها برای تقویت سازه‌های سقفی بسیار موثر هستند.
همچنین از داربست مثلثی برای ساخت پل‌ها نیز استفاده میکنند. این داربستها در پل‌های بتنی، فلزی و چوبی استفاده میشوند و به دلیل مقاومت کافی در برابر نیروی سنگین و وزن بار قابل توجه رانندگان، برای تقویت سازه پل مناسب هستند.
داربست های مثلثی در هنر و طراحی معماری نیز کاربردهای خود را دارند. آنها می‌توانند به عنوان اجزای دکوراتیو و بسیار زیبا در ساختمان‌ها و تزیینات داخلی مورد استفاده قرار گیرند. این داربست برای ساخت و تعمیر دریچه‌های اتوبوس و وسایل نقلیه مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از داربستهای مثلثی، میتوان بعضی از نواحی مشکل‌دار درب‌ها و پنجره‌ها را نیز تعمیر کرد.
داربست مثلثی به عنوان پشتیبان و برای افزایش استحکام نرده‌ها و حفاظ‌ها استفاده میشود. با قرار دادن این داربست در ساختارهای نرده، میتوان از سقوط جلوگیری کرد. در مجموع داربستهای مثلثی به عنوان یکی از اجزای مهم سازه‌های فلزی، چوبی و بتنی در پروژه‌های مختلف ساختمانی به کار می‌روند و قابلیت پاسخگویی به بار و نیروی سنگین را دارند. با این حال، استفاده صحیح از آنها به صورت کاملاً استاندارد و با توجه به پروتکل‌های ساختمانی ضروری و اجتناب‌پذیر است.
مزایای و معایب اسکافلد مثلثی
سرعت اجرای بالا مهمترین مزیت اسکافلد مثلثی است. همچنین لوله‌های این نوع داربست وزن کمی دارد که باعث میشود حمل و نقل آن نیز آسان و راحت شود. از دیگر مزایای این داربست میتوان به قابلیت نصب آسان، عدم نیاز به نیروی انسانی متخصص و متعدد و مقاومت بالا در عین داشتن وزن سبک اشاره کرد.
با وجود مزایای زیادی که این داربست دارد، فشرده بودن و تراکم بالای داربست مثلثی میتواند علاوه بر مزیت، به عنوان عیب آن هم مطرح شود. چرا که این مسئله علاوه بر بالا بردن مقاومت داربست، فضا را شلوغ کرده و میتواند اجرای سایر فرایندهای ساختمانی که قرار است در زیر داربست صورت بگیرد را با دشواری روبرو کند.
نکات استفاده از داربست مثلثی
در زمان خرید انواع داربست، توجه کنید که قیمت آن، تنها فاکتور مهم در هنگام خرید و انتخاب نخواهد بود. شما باید به سراغ شاخص‌های مهم دیگری هم بروید تا بتوانید داربست باکیفیت و با عملکرد بالا را تهیه کنید. از مهمترین شاخصها میتوان موارد زیر را نام برد:
آماده سازی محل پروژه براساس وزن داربست
با توجه به وزن متغیر داربستها به دلیل استفاده از متریال‌های مختلف در بدنه آنها و اندازه‌های متفاوت، آماده‌سازی محل پروژه برای تحمل وزن داربستها اولویت دارد. در پروژه‌های مختلف از داربستهای متنوعی استفاده میشود و بار وزنی که بر هر داربست وارد میشود، متغیر است.
بنابراین، به عنوان قدم اول در اجرای داربست مثلثی، باید زمین را آماده‌سازی کرده و آن را به صورت محکم بسازیم تا بتواند وزن داربستها را تحمل کند. هرگونه نقصان در این مرحله میتواند در ابتدا به نشست داربست و کاهش ارتفاع آن منجر شود و در بدترین حالت، باعث سقوط داربست خواهد شد.
تطابق با استانداردهای جهانی
این اتصالات دارای استاندارد مشخصی در ساختار خود هستند. اگر نمونه غیر استاندارد تهیه کنید، در حین نصب متوجه خواهید شد که فریم های آن غیر استاندارد بوده و در ارتفاع بیشتر از 3 متر دچار خمیدگی و کجی میشود. در نتیجه شما قادر به استفاده از آن در بیش از این ارتفاع نخواهید بود، یعنی عملاً بدون استفاده خواهد بود. در نتیجه هزینه خود را دور ریخته‌اید.
داشتن سطح صاف و یک دست
وجود هرگونه فرو رفتگی یا برجستگی روی میله‌های داربست باعث میشود که توان باربری آن کمتر شود. همچنین نباید هیچ‌گونه درز و سوراخی روی آن وجود داشته باشد، چرا که احتمال فروریزی آن افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین به سراغ محصولی بروید که سطح کاملاً یک‌دست و یکپارچه‌ای داشته باشد.
نداشتن انعطاف پذیری زیاد
درست است که طراحی داربست مثلثی باعث شده تا منعطف باشد، اما این انعطاف‌پذیری نباید به حدی زیاد باشد که پروژه‌های شما را با اختلال روبه‌رو کند. در عین حال نباید به اندازه‌ای هم سفت باشد که نتوان در طراحیهای مختلف آن را اجرا نمود.
تولید شده از مواد اولیه مرغوب و باکیفیت
متاسفانه تعدادی از تولیدکنندگان داربست مثلثی به منظور کاهش قیمت محصول نهایی، از مواد اولیه نامرغوب در روند تولید استفاده میکنند تا در نهایت هزینه‌ها را کمتر کنند. اما استفاده از این مواد بی‌کیفیت باعث میشود که داربستهای مثلثی کیفیت لازم را نداشته باشند و نتوانند پاسخگوی نیاز شما باشند. در این صورت بعد از مدتی دچار شکستگی، ترک و… خواهند شد. در زمان خرید داربست مثلثی به جوشکاری‌های انجام شده روی آن هم دقت کنید و اطمینان حاصل کنید که به صورت یک‌دست انجام شده است.
توجه به توان باربری داربست
خبر خوب این است که تمامی داربستها توان باربری بسیار بالایی دارد. این بدین معنی است که شما برای هر مصرفی به داربست نیاز داشته باشید، نگران توان تحمل آن بر فشار وارد شده نخواهید بود. داربستها براساس توان باربری تقسیم نمی‌شوند و همه آنها از قدرت بالایی برخوردار هستند.
البته شرط این مزیت این است که به صورت صحیح نصب شوند و کف زمینی که روی آن قرار میگیرند، کاملا صاف و بدون هرگونه پستی و بلندی باشد. این نکته را هم در نظر بگیرید که محل نصب داربست باید زمین سفت و محکم باشد تا دچار نشست نشود.
میزان مقاومت در مقابل عوامل محیطی
داربستها در فضای بیرونی نصب میشوند. هرچند که در برخی مواقع قابلیت نصب در محیط‌های داخلی ساختمان را هم دارند. بنابراین باید در برابر عوامل محیطی مختلف مانند تغییرات دمایی، بارش باران و برف، حرارت، ضربه و فشار و… مقاوم باشند.
هرچه میزان مقاومت و استحکام انواع داربستها بیشتر باشد، دوام و ماندگاری بیشتری را هم خواهد داشت. از طرفی نیز خیالتان از بابت آن آسوده بوده و میتواند ایمنی و امنیت شما را در زمان انجام کارهای مختلف همچون بتن‌ریزی و… فراهم کند.
جنس و متریال کار شده در داربست
معمولاً داربست مثلثی که در ساختمان‌سازی برای افزایش پایداری و مقاومت سازه‌های فلزی به کار می‌رود، از جنس فولادی ساخته میشود. نکته مهمی که درباره جنس و متریال این داربستها باید به آن توجه شود، این است که حتما از مواد اولیه باکیفیت و مناسب باید برای ساخت آن استفاده شده باشد.
اگر بخواهیم درباره متریال استفاده شده در داربستهای مثلثی صحبت کنیم، میتوان گفت که برای ساخت این داربست ها ممکن است از فولاد، آلومینیوم، تیتانیوم، مس و یا سایر آلیاژها استفاده شود. در واقع، جنسی که انتخاب میشود، باید در برابر فشار و کشش مقاومت کافی را داشته باشد تا دچار شکستگی و آسیب نشود.
اجرای داربست مثلثی یا اسکافلد
برای نصب این مدل داربست نیازی به کارگر ماهر و باتجربه نیست، همچنین برای کار نصب به آچارهای سنگین و متنوع نیازی ندارید. اجزای این داربست طوری است که به آسانی قابل باز و بسته شدن می‌باشد و نحوه بستن آن نیز راحت بوده و یک کارگر ساده هم میتواند به راحتی این کار را انجام دهد. به علاوه سرعت نصب و استفاده در روند ساختوساز هم از مزایای استفاده از داربست اسکافلد است.
برای برپایی داربست سعی کنید از زمین تراز استفاده نمائید، البته اختلافات کم را میتوان با سرجک‌ها تنظیم کرد. حتماً زیر پایه‌ها، جایی که کفشک قرار میگیرد، زمین سفت باشد تا از نشست احتمالی جلوگیری شود. در صورتی که خاک آن سست باشد، ممکن است داربست واژگون شده، از جای خود حرکت کند و یا در خاک فرو برود.
بعد از صاف‌کردن جای کفشک‌ها و تنظیم آنها، شروع به برپاکردن اسکافلد کنید. برای این کار چهار عدد میله مهار را روی کفشک‌ها به حالت مربعی نصب کنید و سپس شروع به اتصال اسکافلدها به یکدیگر کنید. در ارتفاعات زیاد برای اطمینان خاطر بیشتر میتوانید داربستها را به وسیله لوله و بست داربست به هم متصل نمائید؛ این کار باعث یکپارچه شدن آن می‌گردد.
باید توجه کنید که لوله‌ها، اجزا و اتصالات داربست مثلثی پوسیدگی و زنگ‌زدگی نداشته باشند، چرا که پوسیدگی و زنگ‌زدگی مقاومت آن را کمتر کرده و زیر بار سنگین ممکن است ریزش کند.
شرایط انتخاب داربست مثلثی
برای انتخاب نوع اسکافلد باید عوامل بسیاری را مانند موارد زیر، در نظر بگیرید:
- ماهیت و نوع کار
- شرایط زمین
- ارتفاع پروژه
- وزن بار تحمیلی بر داربست
- میزان دسترسی به محل
- مدت زمان انجام پروژه
- مقررات ساختمان
- هزینه‌ها
اجزای داربست مثلثی
داربست اسکافلد یا مثلثی از اجزای زیر تشکیل میشود:
- کفشک یا صفحه کفی
- میله مهار افقی و مایل
- پین‌های داربست
- پیچ تنظیم
اجزای مختلف داربست از فولاد با مقاومت بالا تولید شده و در برندهای مختلفی وجود دارند. در ادامه دو مورد از اجزای این داربست را توضیح می‌دهیم:
کفشک داربست مثلثی
از کفشک‌ها برای قرارگیری داربست روی زمین استفاده میکنند. قبل از نصب داربست بایستی از محل قرارگیری کفشک‌ها مطمئن شوید تا بر روی زمین سفت قرار بگیرند. در غیر این صورت، زیر همه کفشک‌ها را با تخته چوبی سفت کنید. برای داربستهای بلندتر بایستی از کفشک‌های بزرگتر با قدرت تحمل بیشتر استفاده کنید.
لوله داربست اسکافلد یا مثلثی
لوله‌های داربستی اجزای اصلی تشکیل دهنده داربست مثلثی هستند و لذا باید از استحکام کافی برخوردار باشند. نداشتن کیفیت لازم در ساخت لوله‌های این داربست و اجرای نادرست آنها و نیز محکم نبودن آنها میتواند باعث ایجاد مشکلات و خسارت به جان و مال افراد شود.
شکل داربست اسکافلد یا مثلثی
داربستهای مثلثی از فریم‌ها یا قاب‌های مثلثی ساخته میشوند که این فریم‌ها به‌صورت نر و ماده به یکدیگر متصل شده و یک قاب مستطیلی یا مربعی را ایجاد میکنند. عرض این فریم‌ها نقش مهاربند افقی را ایفا می‌کند و معمولاً در طول ثابت ۱۲۰ سانتیمتر تولید میشود و میتواند دارای برش‌های افقی، مثلثی و مربعی باشد.
ارتفاع این فریم‌ها نیز در سه نوع ۵۰، 75 و ۱۰۰ سانتیمتر بوده که با تعبیه پیچ‌های قابل تنظیم در بالای این داربستها، میتوان آنها را برای هر ارتفاعی تنظیم نمود؛ بنابراین اسکافلد که با عنوان داربست مثلثی مدولار هم شناخته میشود، از فریم‌های مثلثی به عرض 5۰ سانتیمتر تا یک متر تشکیل شده که به راحتی بر روی یکدیگر مونتاژ میشوند.
به طور خلاصه میتوان گفت ابعاد فریم‌ها ۵۰×۱۲۰، ۷۵×۱۲۰ و یا ۱۰۰×۱۲۰ خواهند بود. لوله‌های استفاده شده در اسکافلدبندی حتماً باید بدون درز باشند، در غیر این صورت استحکام کافی را نداشته و تحمل وزن زیاد را در هنگام بتن‌ریزی نخواهند داشت. سعی کنید از استاندارد بودن اسکافلد مطمئن شوید. اسکافلد باید چنان استحکام داشته باشد که در ارتفاعات زیاد، بدون کج شدن به هم متصل شود.
میزان باربری هر فریم اسکافلد در هر متر مربع به آرایش آنها بستگی دارد، ولی میتوان میزان باربری آن را با آرایش مناسب تا ۱۴ تن افزایش داد. برای بارهای بسیار زیاد از میله مهار عرضی (افقی) در ابعاد ۱۲۰ سانتیمتر و با وزن حدودی 5/4 کیلوگرم و میله مهار مایل (قطری) در ابعاد ۱۷۰ سانتی متر و با وزن ۵ حدودی ۵ کیلوگرم استفاده میشود. برای استفاده از داربست مثلثی لازم است به استحکام سطح زمین و سفت بودن آن توجه شده و حتماً مورد بررسی قرار گیرند.
اگر استحکام زمین مناسب نباشد، ممکن است پس از انجام بتن‌ریزی، پایه‌های داربستهای مثلثی در زمین فرو برود. برای پیشگیری از این اتفاق لازم است در زیر پایه‌های داربستهای مثلثی، تخته‌های زیر پایی قرار دهید. برای تنظیم دقیق اسکافلد در ارتفاع سقف از سرجک‌های قابل تنظیم استفاده میشود که برای تراز دقیق داربست کاربرد دارد. سرجک سقفی قابل رگلاژ در ابعاد ۴۰، ۵۰، ۶۰ و ۷۰ سانتیمتر در بازار وجود دارد.
وزن داربست مثلثی
بیشتر وزن این داربست مربوط به میله‌های مهار است؛ میله‌هایی که در اندازه‌های مشخص برش خورده و در نهایت به وسیله دستگاه جوش متصل میشوند. مسلماً این لوله‌ها وزن‌های مختلفی دارند و بسته به نوع متریال به کار رفته در تولید اسکافلدها دارای وزن متفاوتی خواهند بود.
در ساخت این لوله‌ها معمولاً از ورق‌های 3 تا ۵ میلی‌متر استفاده میشود که این کار باعث تفاوت در وزن داربست شده و به نوبه خود در کارایی آن نیز موثر است. در داربستهای مرتفع لزوماً از اجزای ضخیم‌تر و سنگین‌تر استفاده میشود. داربستهای با کیفیت و استاندارد، علاوه بر وزن خود می‌توانند تا چهار برابر بیشتر از وزن خود را هم تحمل کنند.
چگونگی محاسبه تعداد داربست موردنیاز
با توجه به اینکه داربست مثلثی با عرض ۱۲۰ سانتیمتر تولید میشود؛ بنابراین اگر فشار بتن وارده ۳ تن در هر متر مربع در نظر گرفته شود، چیدمان، مربعی خواهد بود و به فرض اینکه ما یک سطح ۴۰۰ متر مربعی را بخواهیم با اسکافلد پوشش بدهیم و ارتفاع فرضی نیز ۸ متر در نظر گرفته شود، در این صورت محاسبه تعدادی اسکافلدها به این صورت خواهد بود:
- داربست مثلثی ۱۰۰ در ۱۲۰ به تعداد ۱۹۳۲ عدد
- داربست اسکافلد ۵۰ در ۱۲۰ به تعداد ۲۷۶ عدد
- میل مهار ضلعی ۱۲۰ سانتیمتری به تعداد ۲۷۶ عدد
- میل مهار قطری ۱۷۰ سانتیمتری به تعداد ۱۳۸ عدد
- صفحه کفی ۱۵ سانتیمتری به تعداد ۲۷۶ عدد
- پیچ تنظیم (سرجک) ۴۰ سانتیمتری به تعداد ۲۷۶ عدد
بنابرین هرچه سازه سنگین‌تر باشد، مطابق اطلاعات بالا، میتوان بر حسب فاصله فریم‌ها از یکدیگر، تعداد داربستهای مثلثی لازم را محاسبه کرد.
همچنین اطلاعات وزنی داربست مثلثی به شرح زیر است:
- داربست مدولار ۱۰۰ در ۱۲۰ ۱۰.۵ کیلوگرم
- داربست مدولار ۷۵ در ۱۲۰ ۹ کیلوگرم
- داربست مدولار ۵۰ در ۱۲۰ ۸ کیلوگرم
- میل مهار قطری ۱۷۰ سانتیمتری ۳.۵ کیلوگرم
- مبل مهار ضلعی ۱۲۰ سانتیمتری ۳ کیلوگرم
- صفحه کفی ( پاشنه ) ۱۵ سانتیمتری ۱ کیلوگرم
بنابراین با دقت در اطلاعات گفته شده، میانگین وزن یک متر مکعب داربست اسکافلد، حدوداً برابر با ۴۴ کیلوگرم خواهد بود.
خلاصه
در صورتی که تصمیم به معرفی یکی از انواع داربست های معروف داشته باشیم، قطعا باید از داربست مثلثی نام ببریم. از این داربست به منظور دستیابی به نقاط مرتفع استفاده میشود. کاربرد داربست اسکافلد یا مثلثی به حدی شایع است که میتواند اثرات خیلی زیادی در سرعت پیشرفت پروژه‌های عمرانی متنوع داشته باشد.
از مزایای این داربست میتوان به نصب و جمع بسیار آسان آن اشاره کرد، به صورتی که شما میتوانید بدون داشتن تخصصی خاص، این کار را انجام دهید. داربست مثلثی از استحکام بسیار بالا، تحمل بار مناسب و هزینه مقرون‌به‌صرفه برخوردار است. در کاربرد این نوع داربست محدودیتی وجود ندارد و از آن میتوان در پروژه‌های عمرانی مختلف و انواع ساختوساز، به کار برد.